فروفسفر چیست؟
فروفسفر (Ferro Phosphorus) یکی از فروآلیاژهای مهم در صنعت متالورژی است که از ترکیب آهن (Fe) و فسفر (P) تشکیل شده است. این آلیاژ معمولاً حاوی 18% تا 25% فسفر و مابقی آهن است. فروفسفر نقش کلیدی در افزایش سختی، مقاومت به سایش و بهبود خواص ریخته‌گری فولاد و چدن دارد.
ترکیب شیمیایی فروفسفر
| عنصر | درصد وزنی |
|---|---|
| فسفر (P) | 18% – 25% |
| آهن (Fe) | 70% – 80% |
| سیلیسیم (Si) | < 2% |
| کربن (C) | < 0.5% |
| سایر عناصر | مقادیر کم (Mn، S، Al و…) |
کاربردهای فروفسفر در صنعت
1. افزایش سختی فولاد
فسفر به‌عنوان عنصر آلیاژی، سختی فولاد را افزایش می‌دهد و موجب بهبود مقاومت به سایش در قطعات صنعتی می‌شود.
2. ریخته‌گری دقیق چدن و فولاد
در صنایع ریخته‌گری، فروفسفر به‌عنوان عامل کمک‌ذوب و بهبود دهنده پرشدگی قالب استفاده می‌شود.
3. ساخت فولادهای مخصوص
در فولادهای الکتریکی، فولادهای فنر و فولادهای زنگ‌نزن (همراه با نیکل)، فسفر نقش تقویتی ایفا می‌کند.
4. کاهش تخلخل در آلیاژهای ریختگی
افزودن فروفسفر باعث کاهش تخلخل در ساختار فلزات ریخته‌گری‌شده می‌شود.
مزایای استفاده از فروفسفر
-
افزایش سختی و استحکام
-
بهبود کیفیت سطح قطعه در ریخته‌گری
-
پایدارسازی ترکیب فولاد در کنار فروآلیاژهایی مانند فرومنگنز پرکربن
-
افزایش قابلیت ماشین‌کاری
انواع فروفسفر بر اساس درصد فسفر
| نوع | درصد فسفر | کاربرد |
|---|---|---|
| فروفسفر 18% | کم‌فسفر | فولادهای معمولی |
| فروفسفر 23% | میان‌فسفر | فولادهای آلیاژی |
| فروفسفر 25% | پر فسفر | ریخته‌گری چدن و فولادهای خاص |
نکات مهم هنگام خرید فروفسفر
-
بررسی درصد فسفر دقیق مطابق نیاز تولید
-
کنترل ناخالصی‌هایی مانند گوگرد و سیلیسیم
-
انتخاب تأمین‌کننده معتبر با آنالیز دقیق و ثبات کیفیت
-
بررسی دانه‌بندی و بسته‌بندی مناسب جهت استفاده در خط تولید
ارتباط فروفسفر با سایر فروآلیاژها
استفاده ترکیبی از فروفسفر با فروآلیاژهایی مانند فروکروم کم کربن یا نیکل پلیت روسی به فولادسازان این امکان را می‌دهد که محصول نهایی را از نظر ساختاری، استحکام و مقاومت در برابر عوامل محیطی به سطحی بالاتر برسانند.
سوالات متداول (FAQ)
آیا فسفر در فولاد مضر نیست؟
در مقادیر زیاد بله؛ اما در ترکیب کنترل‌شده (توسط فروفسفر) می‌تواند خواص مفیدی مانند سختی و مقاومت سایشی ایجاد کند.
دمای ذوب فروفسفر چقدر است؟
معمولاً حدود 1050 تا 1200 درجه سانتی‌گراد (بسته به درصد فسفر).
چه کشورهایی صادرکننده اصلی فروفسفر هستند؟
چین، هند، روسیه و ایران از تولیدکنندگان مهم این آلیاژ در بازار جهانی هستند.
