قیمت اکسید مولیبدن ۱۴۰۴: راهنمای کامل خرید، کاربرد و بازار ایران

مقدمه

در دنیای امروز که صنعت فولاد یکی از پایه‌های توسعه صنعتی به شمار می‌رود، شناخت دقیق عناصر آلیاژی و ترکیبات مؤثر در کیفیت نهایی فولاد اهمیت ویژه‌ای دارد. اکسید مولیبدن (Molybdenum Oxide) یکی از مهم‌ترین مواد اولیه در تولید فولادهای آلیاژی، ابزار برشی و آلیاژهای مقاوم به حرارت است.
این ماده، نه‌تنها موجب افزایش سختی و مقاومت مکانیکی فولاد می‌شود، بلکه نقش کلیدی در کنترل خوردگی و پایداری حرارتی آلیاژها دارد.

در این مقاله، به بررسی جامع ماهیت، کاربردها، فرآیند تولید، قیمت جهانی و ارتباط آن با سایر فروآلیاژها مانند فروکروم کم‌کربن و فرومنگنز پرکربن می‌پردازیم.

اکسید مولیبدن چیست؟

اکسید مولیبدن یا Molybdenum Trioxide با فرمول شیمیایی MoO₃، ترکیبی معدنی است که معمولاً از اکسید شدن مستقیم مولیبدن یا فرآیندهای تصفیه سنگ مولیبدنیت (MoS₂) به‌دست می‌آید.
این ماده به صورت پودر سفید یا خاکستری روشن بوده و در دمای بالا پایداری شیمیایی قابل‌توجهی دارد.

خواص فیزیکی و شیمیایی مهم:

• نقطه ذوب: 795°C

• حلالیت پایین در آب

• پایداری بالا در برابر اکسیداسیون

• توانایی کاهش در حضور هیدروژن به فلز مولیبدن

فرآیند تولید اکسید مولیبدن

اکسید مولیبدن عمدتاً از طریق اکسیداسیون کنسانتره مولیبدنیت در دمای بالا به دست می‌آید. فرآیند به‌صورت زیر انجام می‌شود:

1. تشویه (Roasting): مولیبدنیت در دمای 600 تا 700 درجه سانتی‌گراد با اکسیژن واکنش می‌دهد.

   2MoS2+7O2→2MoO3+4SO22MoS₂ + 7O₂ → 2MoO₃ + 4SO₂2MoS2​+7O2​→2MoO3​+4SO2​

2. خالص‌سازی: اکسید به‌دست‌آمده با استفاده از روش‌های شیمیایی (لیچینگ یا تبلور مجدد) تصفیه می‌شود.

3. کلسیناسیون: محصول نهایی خشک و آماده مصرف در صنایع فولادسازی می‌شود.

کاربردهای اکسید مولیبدن در صنعت فولاد

اکسید مولیبدن کاربردهای گسترده‌ای در صنایع فولاد و متالورژی دارد. در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

1. تولید فولادهای آلیاژی مقاوم

مولیبدن نقش مهمی در افزایش استحکام حرارتی و مقاومت به خوردگی فولاد دارد. در ترکیب با فروکروم کم‌کربن، باعث تولید فولادهای ضدزنگ با خواص سطحی بهبود‌یافته می‌شود.

2. ساخت فولاد ابزار (Tool Steels)

در فولادهای ابزار، مولیبدن به همراه وانادیوم و تنگستن استفاده می‌شود تا در دمای بالا مقاومت به سایش و پایداری ساختاری افزایش یابد.

3. صنایع شیمیایی و کاتالیستی

اکسید مولیبدن یکی از کاتالیست‌های مهم در فرآیند تولید آکریلونیتریل، فرمالدهید و واکنش‌های اکسیداسیون صنعتی است.

4. بهبود ساختار فولادهای مقاوم به حرارت

در آلیاژهایی که نیاز به پایداری در دماهای بالا دارند (مانند سوپاپ موتور و تجهیزات پتروشیمی)، ترکیب MoO₃ با فرومنگنز متوسط کربن باعث افزایش مقاومت خزش و عمر مفید قطعه می‌شود.

تأثیر اکسید مولیبدن بر خواص مکانیکی فولاد

وجود مولیبدن در فولاد باعث تغییرات زیر می‌شود:

در فولادهای ضدزنگ، ترکیب هم‌زمان مولیبدن، کروم و نیکل عملکرد آلیاژ را به‌طور چشمگیری بهبود می‌دهد. در همین راستا، ترکیب اکسید مولیبدن با فروکروم کم‌کربن در تولید فولادهای ضدزنگ پرکاربرد است (بیشتر بخوانید درباره فروکروم کم‌کربن).

بازار جهانی اکسید مولیبدن در سال ۲۰۲۵

براساس گزارش‌های منتشرشده در متال بولتن (Metal Bulletin)، قیمت اکسید مولیبدن در سال ۲۰۲۵ نوسانات قابل‌توجهی داشته است.
دلایل اصلی این تغییرات عبارت‌اند از:

• افزایش تقاضا در صنایع انرژی‌های نو (به‌ویژه باتری‌ها و سوپرآلیاژها)

• کاهش عرضه از معادن شیلی و چین

• رشد بازار فولادهای آلیاژی در آسیا

متال بولتن پیش‌بینی می‌کند که در نیمه دوم سال ۲۰۲۵، میانگین قیمت اکسید مولیبدن حدود 19 تا 22 دلار به ازای هر پوند باشد.

برای مشاهده گزارش کامل، می‌توانید به صفحه دانلود گزارش متال بولتن مراجعه کنید.

تفاوت اکسید مولیبدن با سایر فروآلیاژها

در مقایسه با آلیاژهایی مانند فرومنگنز پرکربن و فروکروم کم‌کربن، اکسید مولیبدن دارای ویژگی‌های زیر است:

برای آشنایی بیشتر با تفاوت بین این فروآلیاژها، مقاله مقایسه تخصصی بین منگنز پرکربن و متوسط کربن در تولید فولادهای آلیاژی را بخوانید.

چالش‌های بازار اکسید مولیبدن

با وجود کاربرد گسترده، بازار این ماده با چالش‌هایی روبه‌رو است:

• نوسانات قیمت جهانی مولیبدنیت

• افزایش هزینه استخراج و فرآوری در چین و آمریکای جنوبی

• مقررات زیست‌محیطی جدید برای کنترل گوگرد و اکسیدها

در همین راستا، برخی کارخانه‌ها به‌جای استفاده مستقیم از مولیبدن خالص، از ترکیب‌های جایگزین مانند فرومولیبدن استفاده می‌کنند تا هزینه تولید کاهش یابد.

آینده اکسید مولیبدن در صنعت فولاد

در سال‌های آینده، انتظار می‌رود مصرف اکسید مولیبدن در صنایع فولاد ضدزنگ و فولادهای مقاوم به حرارت افزایش یابد.
همچنین با رشد بازار انرژی‌های نو و فناوری‌های سبز، این ماده به‌عنوان یکی از ترکیبات کلیدی در تولید سوپرآلیاژهای باتری و انرژی مطرح خواهد شد.

برای درک بهتر نقش فروآلیاژها در این صنعت، پیشنهاد می‌شود مقاله تحلیل بازار جهانی فروآلیاژها در گزارش‌های متال بولتن ۲۰۲۵ را نیز مطالعه کنید.

جمع‌بندی

اکسید مولیبدن یکی از حیاتی‌ترین ترکیبات در زنجیره تأمین فولاد و آلیاژهای صنعتی است.
افزایش استحکام، بهبود مقاومت به خوردگی، و تأثیر مثبت بر کیفیت فولاد، از مهم‌ترین مزایای این ماده محسوب می‌شوند.
همچنین ارتباط تنگاتنگ آن با بازارهای جهانی و گزارش‌های متال بولتن باعث شده تا تحلیل دقیق قیمت و عرضه آن برای تولیدکنندگان فولاد اهمیت بالایی داشته باشد.